Larenks Kanseri

Larenks kanseri (Gırtlak kanseri) ; gırtlak dokusundan gelişen malign (kanser) hücrelerin oluşturduğu bir hastalıktır.

Larenks dil kökü ile nefes borusu arasında bulunan boğazın bir parçasıdır. Titreşerek  hava ile direk teması sonrasında sesin oluşumunu sağlayan ses telleri larenksin içinde bulunur. Ses  yutak, ağız ve burunda rezonans yaparak kişisel ses oluşur.

Larenskin üç ana parçası vardır:

• Supraglottik: Vokal kordların üzerinde larenksin üst kısmıdır ve epiglot burada bulunur.
• Glottik: Larenksin orta kısmıdır ve vokal kordları (ses telleri) içerir.
• Subglottik: Larenksin alt kısmıdır ve vokal kordlar ile trakea arasında bulunur.

Larenks kanseri çoğunlukla larenksin yüzeyini düşeyen “yassı hücreli” örtüden gelişir.

İnsidans ve Mortalite

T.C. Sağlık Bakanlığı kanser istatistik verilerine göre ülkemizde her yıl yaklaşık 97 bin erkek, 62 bin kadın ve toplamda 159 bin kişi kansere yakalanmaktadır. Larenks kanseri erkeklerde en sık 10 kanser arasında yer almaktadır ve yıllık 100.000 nüfusta 7.7 insidansa sahiptir. Yani 70 milyon Türkiye genelinde yılda yaklaşık 5000- 5500 erkek gırtlak kanserine yakalanmaktadır.

Tütün ürünleri ve alkol kullanımı larenks kanseri riskini artırır.

Sigara kullanımı ve fazla alkol tüketimi ile üst solunum ve sindirim yolu yassı hücreli kanserlerinin gelişimi arasında kesin bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Sigara kullanan kişilerde sigarayı bıraktıktan sonra larenks kanseri gelişme ihtimali düşer ancak  uzun yıllar geçmiş olsa bile kanser gelişim riski sigara içmeyenlere göre daha fazladır. Herhangi bir kanseri olan hasta eğer sigara içmeye ve alkol kullanmaya devam ederse, tedavi edilebilme şansı azalır ve ikincil kanser oluşma ihtimali artar.

Larenks kanserinin belirti ve bulguları hastadan hastaya değişebilir.

Aşağıdakilerden  belirtilerden biri veya birkaçı iki haftadan uzun süre sizde var ise doktorunuza başvurun:

• 2-3 haftadan uzun süren ses kısıklığı veya seste değişme
• İyileşmeyen boğaz ağrısı, öksürük ve nefes alma güçlüğü
• Yutma güçlüğü veya yutarken ağrı  
• Kulak ağrısı
• Boyunda veya boğazda şişlik

Burada bahsedilen belirtiler larenks kanseri nedeniyle veya başka bir nedenle gelişmiş olabilir. Hekiminiz tarafından gerekli değerlendirmeler yapıldıktan sonra nedeni netleşebilir.

Larenks kanserinin tanısında ve değerlendirilmesinde, gırtlak ve boyun muayene edilerek bazı testler/ tahliller istenebilir:

Muayene ile gırtlak ve boyun kontrol edilir. Doktorunuz bu muayene sırasında yanak, dudak, dişler ağız tabanı, dil ve boğazınızda incelemeler yapacaktır.

Gırtlak bir küçük bir muayene aynası ve basit bir ışık ile muayene edilebileceği gibi hekiminiz soğuk ışık kaynağı ve mercek sistemi ile çalışan kamera- endoskopi- kayıt sistemleri tercih edebilir.

Boyun elle büyümüş lenf düğümleri açısından muayene edilir.  Hastanın sağlık alışkanlıkları ve geçmiş hastalık ve tıbbi tedavi öyküsü de değerlendirilir.

Fiberoptik endoskopi sistemi ile burundan girilerek, geniz, boğaz, gırtlak, yutak bölgesinin muayenesi

Biyopsi: Hücre ve doku örneklemesi yapılarak bir patolog tarafından mikroskop altında kanser hücresi varlığının araştırılmasıdır. Doku örneklemesi aşağıdaki prosedürlerden birinde yapılabilir:

İndirekt Laringoskopi: Ağız ve boğaz sprey anestezisi ile uyuşturulduktan sonra ayna veya laringoskop (ince tüp şeklinde bir endoskop)  ile ağız içinden girilerek larenks görüntülenir ve özel ekipmanlarla küçük bir biyopsi alınabilir. Bu işlem genel anesteziye gerek duyulmadığı için muayene ortamında yapılabilir ancak hekiminiz tümörün büyüklüğüne ve yerleşimine göre, kanama ve solunum yolunda sıkışma ihtimalini de göz önüne alarak, genel anestezi altında direkt (doğrudan) laringoskopi tercih edebilir.

Direkt Laringoskopi: Bu işlem genel anestezi altında, ameliyathanede, özel gereçler kullanarak, ameliyat mikroskobunun ışığı ve büyütme imkanı altında, gırtlağın değerlendirilmesi ve lüzum görülen yerlerden biyopsi alınması anlamına gelir.

• Boyun ultrasonografisi: Ultrason, boyun lenf bezlerinin değerlendirilmesinde oldukça hassas, hızlı ve ucuz bir inceleme yöntemidir.
• Bilgisayarlı Tomografi (BT): Vücutta incelenen alanın detaylı görüntülerinin birkaç açıdan seri şeklinde bilgisayar yardımıyla aktarıldığı bir görüntüleme yöntemi olup görüntülemede X ışınları kullanılır. Damardan verilen veya yutulan kontrast madde yardımıyla damarlar ve tümör oluşumları daha net görülebilmekte ve çevre dokulardan ayrımı yapılabilmektedir. Bu işleme bilgisayarlı tomografi veya bilgisayarlı aksiyel tomografi adı verilir.
• MRG (Magnetik Resonans Görüntüleme): Bir mıknatıs, radyo dalgaları ve vücutta incelenen alanın detaylı görüntülerinin seri şeklinde aktarıldığı bilgisayardan oluşan bir görüntüleme yöntemi olup “Manyetik Rezonans Görüntüleme” (MRG) olarak adlandırılır.
• PET tarama (Pozitron Emisyon Tomografi tarama): Vücuttaki kanser hücrelerinin bulunmasını sağlayan bir yöntemdir. Küçük miktarda radyoaktif madde içeren glikoz (şeker) kana verilir. PET tarayıcısı vücudun etrafında rotasyon hareketi yaparak glikozun vücutta kullanıldığı yerleri belirler. Malign tümör hücreleri normal hücrelerden daha aktif ve daha çok glikoz kullanma eğiliminde oldukları için taramada daha parlak görülürler.
• Kemik Tarama : Kemik içerisinde kanser hücresi gibi hızlı bölünen hücreleri tespit etmek için yapılan işlemdir.  Kan dolaşımına karışması için damardan çok küçük miktarda radyoaktif madde enjekte edilir.   Radyoaktif madde kemik içindeki lezyonda  birikir ve tarayıcı ile tespit edilir.
• Baryumlu Yutma Grafisi : Yemek borusu ve midenin x-ışını ile görüntülenmesidir. Hastaya baryum içeren sıvı içirilir. Sıvı yemek borusundan ve mideden geçerken Röntgen (X-ışınları) yardımı ile görüntülenir. Bu prosedüre üst gastro-intestinal görüntüleme de denir.

Prognozu (İyileşme şansını) etkileyen faktörler ve tedavi seçenekleri

Prognozu (İyilişme şansını) etkileyen faktörler

• Hastalık evresi.
• Tümörün boyutu ve yerleşimi.
• Tümörün derecesi (Patolog tarafından yapılan değerlendirme neticesinde belirlenir.)
• Hastanın yaşı cinsiyeti, hemoglobin düzeyinin de içinde olduğu genel sağlık durumu.

Tedavi seçeneklerini etkileyen faktörler

• Hastalık evresi.
• Tümörün boyutu ve yerleşimi
• Hastanın  olabilecek en normal şekilde konuşabilmesi, yemek yiyebilmesi ve nefes alabilmesi
• Aynı bölgede veya ilişkili başka bir bölgede kanser tekrarlaması

Sigara ve alkol kullanmak larenks kanseri tedavisinin etkinliğini azaltır. Sigara içmeye ve alkol kullanmaya devam eden larenks kanserli hastaların iyileşme ihtimali düşer ve ikinci bir tümör geliştirme ihtimali artar. Larenks kanseri tedavisi sonrasında sık ve dikkatli takip çok önemlidir.